ضرورت تدوین پیوست فناورانه در قراردادهای صنعتی بین المللی

به گزارش خبرگزاری مهر، هجدهمین همایش ملی و هفتمین کنفرانس بین المللی مهندسی ساخت و تولید ایران با حضور عرفان خسرویان سرپرست دانشگاه فنی و حرفه‌ای به میزبانی و حمایت دانشگاه فنی و حرفه ای برگزار شد.

خسرویان در مراسم آغاز به کار این همایش با بیان اینکه یکی از پیش‌نیازهای رشد پایدار، متمرکز شدن در رشد بخش تولید و صنعت است، گفت: اقتصاد ایران در دهه‌های اخیر در حوزه صنعتی موفق نبوده و این درحالی است که بسیاری از کشورهایی که برنامه‌ریزی‌های صنعتی خود را همزمان با ایران شروع‌کردند، به میزان چشمگیری از اقتصاد ایران پیشی گرفته‌اند.

وی داشتن نظریه توسعه صنعتی را از الزامات پیشرفت دانست و افزود: کشور از فقدان نظریه و ایدئولوژی رشد و پیشرفت و به تبع آن انسجام سیاستی هماهنگ و سازگار با پیشرفت رنج می‌برد و لذا اولویت‌دارترین کار برای ورود به ریل پیشرفت مشخص شدن ایدئولوژی پیشرفت و الگوهایی در حوزه صنعت و فناوری برای آن است.

خسرویان با اشاره به اختلاف دستاوردهای کشورهای نفتی و غیر نفتی تاکید کرد: تفاوت در سیاست‌گذاری و عملکرد در کشور ما به عنوان یک کشور نفتی و کشورهایی چون کره‌جنوبی و تایوان به عنوان کشورهای غیر نفتی که از استراتژی مداخله دولت تبعیت کرده‌اند، گویای این مطلب است که نبایدهای مداخلات دولت باید با وسواس کنترل شود و دولت در شفافیت و رانت ستیزی و تنظیم گری بدون تعارف عمل کند.

وی اولویت و منفعت اقتصادی سرمایه‌گذاری و تولید را بر مبنای مزیت‌های نسبی اقتصادها دانست و افزود: سرمایه‌گذاری و تولید باید در زمینه‌هایی انجام شود که پنجره فرصت بوده هزینه کمتری در مبادلات داشته باشد. اما همه اقتصادها برای همه فعالیت‌ها هزینه فرصت یکسانی ندارند و باید توجه داشت که مزیت نسبی تنها به قابلیت های ژئوپلیتیک و منابع طبیعی منطقه ای محدود نمی‌شود بلکه نقش قابلیت‌های منابع انسانی و فناورانه نیز در این ارزیابی تعیین‌کننده است و دانشگاه فنی حرفه ای بر قابلیت های منابع انسانی در جهش تولید و اشتغال تمرکز دارد.

خسرویان به کشورهای با رشد اقتصادی بالا در شرق آسیا که صنایع داخلی قوی را با صیانت سرمایه گذاران داخلی و خارجی و با روش‌هایی اندک متفاوت پرورش داده‌اند، اشاره کرد و ادامه داد: کشور کره با تقویت کمپانی های ملی داخلی نظیر سامسونگ و هیوندا و با فناوری و نظامات خارجی و سرمایه گذاری های مستقیم خارجی با تکیه بر قابلیت‌های مهارتی منابع انسانی داخلی رشد خیره کننده ای کرد. در نمونه هایی دیگر سنگاپور با استفاده از شرکت‌های فرعی کمتر شناخته شده خارجی و هنگ‌کنگ با موجی از مهاجران و نخبگان چینی توسعه یافت.

وی با بیان اینکه شرکت‌های کره‌ای زیادی از طریق سرمایه‌گذاری مشترک با شرکت های بزرگ ژاپنی و قراردادهایی که با تولیدکنندگان لوازم اصلی(OEM) داشتند، پیشرفت‌های زیادی تجربه کردند، افزود: بین سال‌های ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰ شرکت‌های کره‌ای به مونتاژکاری و تولید محصولات استاندارد و ساده برای شرکت‌های فراملی که بیشتر آمریکایی و ژاپنی بودند متمرکز شده بودند و این کار تحت ضوابط پیمانکاری موسوم به تولیدکنندگان لوازم و تجهیزات اصلی انجام می‌شد. در این قراردادها شرکت‌های خارجی خریدار محصولات، طراحی و تکنولوژی و آموزش‌های ضروری را به شرکت‌های کره‌ای ارائه می‌کردند و محصولات را با اسم و برند خودشان در بازارهای کشورهای هدف توزیع می‌کردند.

سرپرست دانشگاه فنی و حرفه‌ای در ادامه با اشاره به اینکه در بین سال‌های ۱۹۷۰و ۱۹۹۰ شرکت سامسونگ و دیگران طریق یادگیری فناورانه از مونتاژکاری به تولید طراحی شیفت کردند، افزود: حس خوداتکایی و تقویت روحیه ملی در تدوین برندهای ملی باعث شد شرکت‌های کره ای از مونتاژکاری به تولید و طراحی حرکت کنند و لذا این شرکت‌ها طراحی محصولات جدید را آموختند و از هزینه کم‌طراحی و تولید برند سود بردند و از سهم زیادی از ارزش افزوده منتفع شدند و در حوزه تحقیق و توسعه حجم سرمایه گذاری ها بالا رفت.

وی افزود: پس از آن زنجیره های صادراتی شکل گرفت و شرکت‌هایی همچون سامسونگ و هیوندا برای سال‌ها در تحقیق و توسعه برای پشتیبانی از تولید سرمایه‌گذاری کردند. شرکت سامسونگ با مونتاژ رادیوهای ترانزیستوری و تلویزیون های سیاه و سفید در یک سرمایه‌گذاری مشترک با شرکت سانیو به بازار صادراتی ورود کرد. پیش از این سامسونگ در زمینه‌های املاک، بیمه، کاغذ و دیگر محصولات با فناوری پایین فعالیت می‌کرد.

خسرویان در ادامه تاکید کرد: اگرچه سیاست‌های یکسانی از سوی سیاست‌گذاران این کشورها به اجرا گذاشته شده بود، ولی به لحاظ تفاوت در توانمندی های مدیریتی و منابع انسانی و تفاوت در مزیت‌های رقابتی و ظرفیت جذب فناورانه این شرکت‌ها، تنها برخی از این کمپانی های صنعتی مانند هیوندایی و ال‌جی کره پیشرفت‌هایی مانند سامسونگ را تجربه کردند.

وی با بیان اینکه اقتصاد ایران در مراحل اولیه جهش صنعتی متفاوت از اقتصادهای جهش یافته شرق آسیا نیست، افزود: آنچه فاصله کنونی را با آن اقتصادها به‌وجود آورده عدم اجماع و انسجام در سیاست‌گذاری صنعتی و شیوه همکاری و یادگیری از منابع فناوری وآموختن به‌موقع از آنها بوده است. برای مثال تحقیقات نشان می دهد انگلستان، فرانسه و آلمان سه الگوی فناوری ژاپن در ابتدای توسعه اقتصادی بوده‌اند. لذا برای هر نوع همکاری صنعتی باید پیوست فناورانه در قراردادهای بین‌المللی تدوین کرد.

خسرویان در سخنان پایانی بیان داشت: کشور از نبود نظریه و ایدئولوژی جهش صنعت و پیوست فناوری و به تبع آن عدم انسجام سیاستی هماهنگ و سازگار با آن رنج می‌برد و اولویت‌دارترین کار برای ورود به ریل پیشرفت درون‌زا مشخص شدن ایدئولوژی جهش صنعتی و الگوهایی برای توسعه آن است.

لازم به ذکر است هجدهمین همایش ملی و هفتمین کنفرانس بین المللی مهندسی ساخت و تولید ایران توسط انجمن مهندسی ساخت و تولید ایران (SMEIR)، انجمن ساخت و تولید انگلستان (IManf) و با همکاری، حمایت و میزبانی دانشگاه فنی و حرفه‌ای (TVU)، برگزار شد.